Bijzonder resistente micro-organismen bij patiënten uit Oekraïne in Nederland

De prevalentie van bijzonder resistente micro-organismen (BRMO), zoals meticilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA), carbapenemase-producerende Enterobacterales (CPE), carbapenemase-producerende Pseudomonas aeruginosa (CPPA) en carbapenem-resistente Acinetobacter baumannii complex (CRAB), in Nederland is laag. Echter, tot maart 2022 werd geen enkel isolaat ingestuurd naar de nationale BRMO surveillance en/of een CPE melding gedaan. Ten gevolge van de oorlog worden sinds maart 2022 wel BRMO bij patiënten afkomstig uit Oekraïne waargenomen in Nederland, met een duidelijke toename in augustus 2022. ¹

In de periode van maart tot en met augustus 2022 zijn van 58 patiënten afkomstig uit Oekraïne een of meerdere isolaten ingestuurd naar de nationale BRMO surveillance en/of is een CPE melding gedaan. Dit betrof 39 patiënten met CPE melding en 47 CPE, 12 CPPA, 3 CRAB en 13 MRSA isolaten afkomstig van 56 patiënten. Dit komt neer op respectievelijk 21% (CPE), 52% (CPPA) en 1,2% (MRSA) van het totaal aantal ingediende isolaten tijdens deze periode. Recente ziekenhuisopname in het buitenland (<1 jaar geleden) werd gemeld voor respectievelijk 54%, 86% en 17% van de patiënten met CPE, CPPA en MRSA. Twintig procent van de patiënten waren drager van meerdere BRMO's. Alle CPE-, CPPA- en CRAB-isolaten waren carbapenemase-positief en 63% was meropenem-resistent. De meeste isolaten betroffen Klebsiella pneumoniae (60%), gevolgd door Pseudomonas aeruginosa (20%) en Escherichia coli (10%) en deze behoorden tot wereldwijd verspreide MLST-types. De CPE, CPPA en CRAB isolaten bevatten voornamelijk bla_NDM carbapenemase-allelen (37/62; 60%) en 28% waren isolaten met dubbele carbapenemase-allelcombinaties, terwijl dit respectievelijk 31% en 9% was in andere Nederlandse surveillance isolaten. MRSA isolaten van Oekraïense patiënten waren van verschillende MLST-typen.

Ook in Duitsland werd in de nationale surveillance een toename gezien van CPE sinds maart 2022, met name K. pneumoniae met bla_NDM-1 en met bla_NDM-1 /bla_OXA-48 carbapenemase-allelen.²  Een tweede studie uitgevoerd in één ziekenhuis in Duitsland liet zien dat bij 17/103 (17%) gescreende patiënten afkomstig uit Oekraïne een BRMO werd gevonden. ³

Aanvullende fenotypische gevoeligheidsbepalingen van de Gram-negatieve BRMO zullen worden bepaald, ook voor de nieuwere antibiotica, om een advies te kunnen geven met betrekking tot therapeutische opties in de empirische behandeling van infecties bij patiënten uit Oekraïne die recent opgenomen zijn geweest, en van wie kolonisatiedata nog niet bekend is.

Dank aan inzendende laboratoria en GGD’en voor inzenden van isolaten en delen van epidemiologische data.

1. Romy D Zwittink, Cornelia CH Wielders, Daan W Notermans, Nelianne J Verkaik, Annelot F Schoffelen, Sandra Witteveen, Varisha A Ganesh, Angela de Haan, Jeroen Bos, Jacinta Bakker, Caroline Schneeberger-van der Linden, Ed J Kuijper, Sabine C de Greeff, Antoni PA Hendrickx, on behalf of the Dutch CPE and MRSA Surveillance Study Groups. Multidrug-resistant organisms in patients from Ukraine in the Netherlands, March to August 2022. Eurosurveillance, 2022;27(50):pii=2200896. https://doi.org/10.2807/1560-7917.ES.2022.27.50.2200896.
2. Mirco Sandfort, Jörg B Hans, Martin A, Fischer, Felix Reichert, Martina Cremanns, Jessica Eisfeld, Yvonne Pfeifer, Annika Heck, Tim Eckmanns, Guido Werner, Sören Gatermann, Sabastian Haller, Niels Pfennigwerth. Increase in NDM-1 and NDM-1/OXA-48-producing Klebsiella pneumoniae in Germany associated with the war in Ukraine, 2022. Eurosurveillance, 2022;27(50):pii=2200926. https://doi.org/10.2807/1560-7917.ES.2022.27.50.2200926.
3. Tilman Schultze, Michael Hogardt, Erwin Sanabria Velázquez, Daniel Hack, Silke Besier, Thomas A Wichelhaus, Ulrich Rochwalsky, Volkhard AJ Kempf, Claudia Reinheimer. Molecular surveillance of multidrug-resistant Gram-negative bacteria in Ukrainian patients, Germany, March to June 2022. Eurosurveillance, 2023;28(1):pii=2200850. https://doi.org/10.2807/1560-7917.ES.2023.28.1.2200850.

 

Lieke Wielders, Romy Zwittink, Daan Notermans, Nelianne Verkaik, Caroline Schneeberger-van der Linden, Ed Kuijper, Sabine de Greeff, Antoni Hendrickx