Samenvatting NethMap One Health 2025

In NethMap One Health 2025 presenteren verschillende organisaties informatie over het gebruik van antibiotica en antibioticaresistentie tegen ziekmakende bacteriën bij mensen en dieren in Nederland. Antibioticaresistentie is een bedreiging is voor de gezondheid van mensen omdat een infectie met een resistente bacterie vaak minder goed is te behandelen. Resistente bacteriën komen bij mensen en dieren voor, in voeding en in het milieu. Daarom is het noodzakelijk dat alle betrokken experts samenwerken om antibioticaresistentie tegen te gaan. Deze one health-benadering is vanaf dit jaar meer benadrukt in de rapportage.

Elk jaar wordt in Nederland per bacteriesoort berekend welk percentage van de bacteriën resistent is tegen antibiotica. In Nederland komt antibioticaresistentie nog steeds vrij weinig voor, maar in 2024 is van sommige bacteriën een groter deel resistent geworden. Dat is vooral zo bij bacteriën die bijvoorbeeld ernstige urineweginfecties kunnen veroorzaken. Dit heeft verschillende oorzaken en is in heel Europa te zien. Verder is vaker resistentie gezien bij bacteriën die onder andere huidinfecties veroorzaken (Staphylococcus-bacterie).

In huisartsenpraktijken, ziekenhuizen en verpleeghuizen is in 2024 ongeveer even vaak antibiotica voorgeschreven als in het jaar ervoor. Wel verschilde het gebruik bij hetzelfde type zorginstellingen, bijvoorbeeld tussen verpleeghuizen. Verder zijn de laatste jaren in ziekenhuizen meer laatste-redmiddel-antibiotica gebruikt. Deze soorten worden pas gebruikt als de standaard antibiotica niet meer helpen bij een ernstige infectie.

In de Nederlandse veehouderij zijn in 2024 ongeveer evenveel antibiotica gebruikt als in afgelopen paar jaren, na een flinke daling sinds 2009. Ook is de antibioticaresistentie bij dieren hetzelfde
gebleven. Landbouwhuisdieren krijgen alleen bij hele hoge uitzondering antibiotica die voor mensen onmisbaar zijn. Hierdoor komt resistentie tegen deze antibiotica bij dieren weinig voor.

Onjuist en onnodig gebruik van antibiotica moet zo veel mogelijk worden voorkomen, omdat bacteriën hierdoor resistent kunnen worden tegen antibiotica. Daarom blijft het belangrijk om antibiotica bij mensen en dieren op de goede manier te gebruiken. Ook blijven maatregelen noodzakelijk die voorkomen dat resistente bacteriën zich verspreiden, zoals handen wassen en andere hygiënemaatregelen.

Dit blijkt uit de jaarlijkse rapportage NethMap One Health 2025 (voorheen NethMap/MARAN). Hierin presenteren verschillende organisaties samen  de gegevens over antibioticumgebruik en antimicrobiële resistentie in Nederland in 2024, voor mensen en dieren. 

Samenwerking
NethMap One Health  is tot stand gekomen door een samenwerking tussen de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB), het Centrum Infectieziektenbestrijding (CIb) van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en Wageningen Bioveterinary Research.