In Nederland publiceerde vanaf 1972 de Werkgroep Richtlijnen Gevoeligheidsbepalingen (WRG), later gewijzigd in de Commissie Richtlijnen Gevoeligheidsbepalingen (CRG), adviezen en richtlijnen. Deze commissie viel langer geleden onder verantwoordelijkheid van de NVMM en is nu gerepositioneerd onder de SWAB, onder medeverantwoordelijkheid van de NVMM.
De huidige commissie bestaat uit 5 artsen-microbioloog, 1 internist-infectioloog en 1 ziekenhuisapotheker.
Samenstelling van de Commissie Richtlijnen Gevoeligheidsbepalingen (CRG):
- dr. A.E. Muller, voorzitter commissie CRG/NAC, arts-microbioloog, Haaglanden Medisch Centrum te Den Haag
- drs. H. van Dessel, vicevoorzitter commissie CRG/NAC, arts-microbioloog, Maastricht UMC te Maastricht
- dr. D.C. Melles, arts-microbioloog, Meander MC te Amersfoort
- dr. L.G.M.Bode, arts-microbioloog, Erasmus MC te Rotterdam
- dr. C.J. Hodiamont, arts-microbioloog, Amsterdam UMC te Amsterdam
- drs. M.L.Toren-Wielema, ziekenhuisapotheker, UMC Groningen te Groningen
- drs. L.C.W van der Wekken-Pas, internist-infectioloog, Radboud UMC te Nijmegen
De commissie zal de updates van de EUCAST controleren en zo nodig hierop reageren. Daarnaast zullen de EUCAST waarschuwingen in de gaten gehouden worden en zullen deze indien nodig gecommuniceerd worden via de website of in een nieuwsbrief. Meerdere keren per jaar wordt door de EUCAST advies gevraagd omtrent een specifiek onderwerp. Ook hiernaar zal door de commissie worden gekeken. Over specifieke onderwerpen zal de commissie achtergrondinformatie geven om hiermee het begrip van de aanpassingen te vergroten.
Indien er in het land problemen zijn met bepaalde testen worden wij hiervan graag op de hoogte gebracht. Wanneer deze problemen algemeen geldend zijn, zullen wij deze ook communiceren naar de laboratoria.
Vanuit de EUCAST zijn er jaarlijks aanpassingen. De grote aanpassing wordt elk jaar uitgebracht in januari. Naast aanpassingen in de breekpuntentabel kunnen er ook wijzigingen zijn in andere documenten. Belangrijke veranderingen staan hieronder vermeld gerangschikt op jaar:
| Jaar | Onderwerp |
Downloads |
| 2024 | Reactie op de nieuwe versie van 2024 | Document beschikbaar→ |
| 2023 | Reactie op de nieuwe versie van 2023 | Document beschikbaar → |
| 2022 | Presentatie aanpassingen 2022 | Document beschikbaar → |
De EUCAST geeft indien nodig een waarschuwing voor het niet goed functioneren van een test. Relevante waarschuwingen worden hieronder overgenomen met zo nodig een opmerking van de CRG. Daarnaast zullen ook waarschuwingen of signalen die wij vanuit het land ontvangen hieronder vermeld worden:
| Jaar | Onderwerp | Status | Downloads |
| 2024 (september) | Gentamicine in de Phoenix | Signaal is actief | Document beschikbaar → |
| 2024 (juli) | Gradiënttesten vancomycine en E. faecalis en E. faecium | Waarschuwing is actief | Document beschikbaar → |
| 2024 (juli) | Cefiderocol commerciële MIC-test | Waarschuwing is actief | Document beschikbaar → |
| 2024 (juli) | AmfoB bij Candida auris | Waarschuwing is actief | Document beschikbaar → |
| 2024 (januari) | Stand van zaken gevoeligheidsbepalingen colistine | Waarschuwing is actief | Document beschikbaar → |
|
2024 (22 april): update |
Teicoplanine in de Vitek | Signaal is actief | Document beschikbaar → |
| 2023 (juni) | Anaëroben disk diffusie | Waarschuwing is actief | Document beschikbaar → |
| 2023 (maart) | Cefiderocol disk diffusie | Waarschuwing is actief | Document beschikbaar → |
| 2022 (december) | Penicilline gradiënt-test en pneumokokken (document vastgesteld in CRG) | Waarschuwing is actief | Document beschikbaar → |
De commissie zal reageren op vragen die ons gesteld worden vanuit de EUCAST. Relevante vragen en reacties zullen hieronder vermeld worden:
Om de kennis over de aanpassingen en keuzes die de EUCAST maakt te vergroten, zal over bepaalde onderwerpen achtergrondinformatie beschikbaar zijn. Deze is te vinden via dit gedeelte van de site.
Via de website van de SWAB is er de mogelijkheid om vragen aan de CRG te stellen, hiervoor kunt u ons contactformulier invullen. Relevante vragen die veel gesteld worden, zullen we hieronder beantwoorden.
Afleiden van de gevoeligheid voor een antibioticum van het resultaat van de gevoeligheidsbepaling van een ander antibioticum.
In sommige gevallen kan de gevoeligheid van een antibioticum afgeleid worden van een ander antibioticum, zodat dit niet apart getest hoeft te worden. Dat staat dan vermeld in de EUCAST breekpunten- tabel. In die gevallen is dit onderzocht en zijn er data die dit onderbouwen.
Soms kan je zowel gevoeligheid als resistentie afleiden. Een voorbeeld is cefoxitine bij S. aureus, waarvan de gevoeligheid voor verschillende penicillines en cefalosporines afgeleid kan worden.
In andere gevallen wordt een antibioticum gebruikt als screeningstest voor resistentie. Als de screening negatief is, kunnen bepaalde antibiotica zonder testen gevoelig gerapporteerd worden. Echter als de screening positief is, moeten deze antibiotica wel apart getest worden. Een voorbeeld is tetracycline bij S. pneumoniae. Indien tetracycline gevoelig is getest, kunnen doxycycline en minocycline ook als gevoelig gerapporteerd worden; indien tetracycline resistent is, moeten deze middelen apart getest worden of als resistent gerapporteerd worden.
Dit afleiden van antibiotica kan echter alleen toegepast worden als het vermeld staat in de EUCAST tabel. Als het niet vermeld staat, is het niet onderzocht en/of niet onderbouwd door data. Zo moeten bijvoorbeeld bij Bacteroides spp. amoxicilline-clavulaanzuur en piperacilline-tazobactam separaat getest worden, en kan je bij Corynebacterium spp. amoxicilline gevoeligheid niet van penicilline gevoeligheid afleiden.
Bij het uitvoeren van gevoeligheidsbepalingen voor Haemophilus influenzae is het erg belangrijk dat de agar platen goed droog zijn. Wanneer de platen te vochtig zijn, zullen de zones moeilijk af te lezen zijn omdat de wazig en niet scherp begrensd zijn. Om de platen goed droog te laten zijn, kan het helpen om ze een week van tevoren al uit plastic verpakkingen te halen. Als een plaat nodig is die te nat is, kan de plaat gedurende 15 minuten zonder deksel in de 35°C stoof gelegd worden. Wanneer een isolaat een ongebruikelijke gevoeligheid heeft en herhaald wordt is het aan te raden om een echt goed droge plaat te gebruiken.
Het is bekend dat cefuroxim bij een Haemophilus influenzae problemen geeft in de test. Er is momenteel geen oplossing voor het probleem. Het probleem doet zich alleen voor wanneer de stam een zone van <12 mm heeft voor benzylpenicilline. Indien de benzylpenicilline zone >12mm, kan de cefuroxim als S worden gerapporteerd. Dit is ongeacht de uitslag van eventueel extra gelegde cefuroxim-disk.
Via de SWAB website kunt u een vraag aan de CRG stellen door het contactformulier in te vullen. Relevante vragen die veel worden gesteld, zullen we vermelden op de CRG webpagina. Wij streven ernaar om u binnen 4 weken te voorzien van een reactie.
De CRG geeft geen individuele behandeladviezen (of uitleg hiervan) aan patiënten omdat er geen behandelrelatie kan bestaan volgens de WGBO (wet geneeskundige behandelovereenkomst). Voor individuele vragen adviseren wij daarom patiënten contact op te nemen met hun eigen behandelend specialist of huisarts. Deze kan altijd - indien nodig - specifieke vragen die niet door hem/haar zelf beantwoord kunnen worden overleggen met een specialist op dat gebied, of een verwijzing tot stand brengen.
De Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid (SWAB) is in 1996 opgericht op initiatief van de Vereniging voor Infectieziekten, de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie en de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuisapothekers. De SWAB beoogt de kwaliteit van het antibioticagebruik in Nederland te optimaliseren teneinde een bijdrage te leveren aan de beheersing van resistentie-ontwikkeling en aan beperking van de kosten en andere negatieve effecten van antibioticagebruik.
Blijf op de hoogte →
In onze privacy statement leest u meer over ons cookiebeleid.