Ook in 2021 heeft de uitbraak van het coronavirus de gezondheidszorg in Nederland nog erg belast. Er hebben meer mensen op de IC gelegen en minder mensen konden terecht in de reguliere zorg. Toch is het aantal bacteriën dat resistent is tegen antibiotica afgelopen twee jaar gelijk gebleven. Bij sommige bacteriesoorten is de resistentie zelfs afgenomen ten opzichte van de jaren ervoor. Ook is het aantal bacteriën dat resistent is tegen verschillende antibiotica tegelijk, waardoor ze moeilijker te behandelen zijn, gelijk gebleven.
Wel is de laatste jaren de resistentie toegenomen bij sommige soorten bacteriën die veelal milde infecties van onder andere de huid veroorzaken. Sinds het begin van de coronapandemie in 2020 hebben ziekenhuizen en verpleeghuizen minder uitbraken door resistente bacteriën gemeld. Het is niet duidelijk wat de effecten van de coronapandemie op de antibioticaresistentie op de langere termijn zijn.
Tijdens de coronapandemie hebben huisartsen en ziekenhuizen in totaal minder antibiotica voorgeschreven. Wel is er gemiddeld per patiënt meer antibiotica gegeven. Dit komt doordat veel patiënten met COVID-19 langer en intensiever moesten worden behandeld in het ziekenhuis.
Wereldwijd komt het steeds vaker voor dat infecties worden veroorzaakt door bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica. In Nederland is dit probleem minder groot dan in veel andere landen omdat antibiotica alleen wordt voorgeschreven als het echt nodig is. Toch is het belangrijk dat Nederland waakzaam blijft. Dat gebeurt onder andere door antibioticaresistentie en antibioticagebruik in de gaten te houden. Dan kunnen op tijd maatregelen worden genomen om te voorkomen dat het resistentieprobleem groter wordt.
De maatregelen die nu al in Nederland zijn genomen om antibioticaresistentie te bestrijden, reiken verder dan de gezondheidszorg. Resistente bacteriën komen namelijk ook voor bij dieren, in voeding en in het milieu (One Health-aanpak).
De laatste tien jaar zijn darmbacteriën in varkens, koeien en kippen die voor de voedselproductie worden gehouden (landbouwhuisdieren) steeds minder resistent geworden. In 2021 zijn minder antibiotica verkocht en gebruikt voor landbouwhuisdieren dan in 2020. Ten opzichte van 2009, het referentiejaar, is de verkoop met ruim 70 procent gedaald. Sinds 2015 worden de antibiotica die cruciaal zijn om infecties bij de mens te behandelen, alleen nog bij hoge uitzondering gebruikt voor landbouwhuisdieren.
Dit blijkt uit de jaarlijkse rapportage NethMap/MARAN 2022. Hierin presenteren diverse organisaties samen de gegevens over het antibioticagebruik en -resistentie in Nederland, voor mensen en dieren.
Samenwerking
NethMap is tot stand gekomen door een samenwerking tussen de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB) en het Centrum Infectieziektenbestrijding (CIb) van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Sinds 2012 worden in dit rapport ook de gegevens van veterinair antibioticagebruik en resistentieontwikkeling (MARAN) gepubliceerd. MARAN is een samenwerking van Wageningen Bioveterinary Research, Wageningen Food Safety Research, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, het RIVM, Universiteit Utrecht en Autoriteit Diergeneesmiddelen.
Helaas is het voor de NethMap 2024 editie niet mogelijk om een hard copy exemplaar te bestellen, deze editie is uitsluitend online beschikbaar. Echter, hard copy exemplaren van eerdere NethMap-uitgaven kunnen nog wel besteld worden (zolang de voorraad strekt). Als u interesse heeft in een oudere editie, dan kunt u hiervoor contact met ons opnemen via het contactformulier.
De Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid (SWAB) is in 1996 opgericht op initiatief van de Vereniging voor Infectieziekten, de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie en de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuisapothekers. De SWAB beoogt de kwaliteit van het antibioticagebruik in Nederland te optimaliseren teneinde een bijdrage te leveren aan de beheersing van resistentie-ontwikkeling en aan beperking van de kosten en andere negatieve effecten van antibioticagebruik.
Blijf op de hoogte →
In onze privacy statement leest u meer over ons cookiebeleid.