Introductie OPAT praktijkgids

Ambulante parenterale antimicrobiële therapie, in het Engels ‘Outpatient Parenteral Antimicrobial Therapy’ (OPAT) genaamd, is een alternatief voor behandeling in het ziekenhuis. OPAT werd voor het eerst beschreven in 1974 en de toepassing is sindsdien in rap tempo toegenomen, ook in Nederland. Tegenwoordig wordt OPAT toegepast voor nagenoeg alle infecties. Het is een optie voor klinisch stabiele patiënten waarvoor geen indicatie is voor (verdere) behandeling in het ziekenhuis, maar waarbij wel intraveneuze behandeling met antimicrobiële middelen noodzakelijk is. OPAT is patiëntvriendelijk, kosteneffectief en het reduceert de kans op transmissie van resistente micro-organismen en de incidentie van zorg-gerelateerde infecties, omdat patiënten korter (of zelfs niet) in het ziekenhuis hoeven te verblijven. De organisatie van OPAT is echter complex. Er zijn diverse zorgverleners bij betrokken en OPAT gaat gepaard met meerdere overdrachtsmomenten van zorg. Deze praktijkgids is bedoeld als hulpmiddel voor OPAT- teams (in oprichting) bij het opzetten of verder vormgeven van een OPAT-programma in hun ziekenhuis. De diverse stappen van het OPAT-behandeltraject zijn globaal weergegeven in figuur 1.1.

Deze gids is geen richtlijn. De aanbevelingen in deze gids hebben dan ook geen bindend karakter en kunnen ook niet als zodanig worden gebruikt voor toezicht of handhaving. Dit document dient beschouwd te worden als een praktische handleiding bij het organiseren van de zorg voor patiënten die OPAT (gaan) ontvangen. OPAT-teams en overige zorgverleners zijn zelf verantwoordelijk voor de lokale inrichting van OPAT-zorg passend bij hun specifieke situatie (aanwezige infrastructuur, menskracht, middelen etc.). 

Deze gids uit 2023 is een revisie van de eerste versie van de praktijkgids uit 2020. Behalve tekstuele aanpassingen naar aanleiding van de laatste inzichten over OPAT, is er in deze revisie specifieke aandacht besteed aan het toevoegen van praktijkvoorbeelden.