Gebruik van (fluoro-) quinolonen - I

In de afgelopen maand is er toenemende berichtgeving over de risico’s van het gebruik van (fluoro-) quinolonen.

De waarschuwingen geplaatst op de website van de EMA, voortkomend uit de Pharmacovigilance Risk Assessment Committee. De hieruitvoortvloeiende adviezen komen echter geheel overeen met de in Nederland reeds geldende adviezen voor het goed gebruik van deze groep antibiotica (zie https://www.ema.europa.eu/en/news/fluoroquinolone-quinolone-antibiotics-prac-recommends-restrictions-use).

Voor specialisten in het veld mogelijk nieuw is de waarschuwing voor het optreden van een aneurysma van de grote vaten of een dissectie. Er wordt verondersteld dat, net als bij de bekende bijwerking van een peesruptuur (meestal bij gelijktijdig gebruik van prednison) de integriteit van het collagene weefsel door quinolonen zou kunnen worden aangetast. De meest recente klinische studie is over het risico genuanceerd: hoewel de hazard ratio 1.66 is, is het absolute risico zeer klein waardoor de toename op de kans van het voor het eerst diagnosticeren van een aneurysma toeneemt met 82 personen per 1.000.000 behandelingen (0.8 per 10.000). De auteurs waarschuwen dat confounding in deze niet gerandomiseerde studie tot een vertekend beeld kan hebben geleid (Pasternak et al. BMJ 2018).

Naar aanleiding mede van de genoemde studie heeft het CBG wel een officiele waarschuwing doen uitgaan op haar website en is er via de fabrikant een DHPC (Direct Healthcare Professional Communication (DHPC), met de oproep bij risicopatienten de keuze zorgvuldig af te wegen.

Samenvattend is er, ook resistentievorming in acht genomen, geen verandering in het adagium om zorgvuldig om te blijven omgaan met het gebruik van quinolonen. In de praktijk zijn er veel situaties waardoor een quinolon dankzij de indicatie, mogelijkheid van orale toediening, het spectrum en doorgaans goede weefselpenetratie, en in algemene zin beperkte bijwerkingen, wel de voorkeur geniet boven andere antibiotica. De kans op optreden van een dissectie of aorta-aneurisma zal – vanwege de zeer geringe absolute kans - slechts in een naar schatting beperkt aantal specifieke gevallen zwaarder moeten worden meegewogen.