Noodzaak tot het gebruik van laatste-lijns-antibiotica in Nederland komt steeds vaker voor bij patiënten met infecties veroorzaakt door zeer resistente micro-organismen. In een dergelijk geval is het soms geïndiceerd om behandeling te starten met antibiotica die normaliter niet gebruikt worden. Deze zogenaamde 'laatste-lijns-antibiotica' zijn echter niet altijd in Nederland via de farmaceutische groothandel verkrijgbaar. Echter wanneer zij nodig zijn, zijn lange besteltijden ongunstig voor de uitkomst van de patiënt. Om deze redenen heeft de SWAB in samenwerking met het RIVM de volgende reserve antibiotica beschikbaar gemaakt: ampicilline-sulbactam en aztreonam. Op deze webpagina vindt u hoe u deze middelen nog dezelfde dag in uw ziekenhuis kunt verkrijgen.
Update 05-12-2024:
Aztreonam-avibactam
Sinds kort is het combinatiepreparaat aztreonam-avibactam (merknaam Emblaveo) van Pfizer in Nederland op de markt gekomen. Helaas is er op dit moment al een tekort ontstaan aan dit middel. Artsen moeten gebruik maken van de combinatie aztreonam en ceftazidem-avibactam. Vanwege ook het tekort aan aztreonam is besloten om de bestelroute via SWAB/RIVM voor aztreonam opnieuw open te stellen per 05-12-2024. Het RIVM-DVP beschikt over een beperkte voorraad aztreonam.
Ampicilline-sulbactam
Sinds de beschikbaarheid via DVP-RIVM in 2022 van ampicilline-sulbactam is er geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid dit middel te bestellen. De voorraad ampicilline-sulbactam die destijds is aangekocht verloopt binnenkort. Er is besloten de voorraad niet aan te vullen.
Naar aanleiding van bovenstaande informatie hebben RIVM en SWAB in overleg besloten dat de huidige procedure per 5 december tot nader order wordt heropent voor aztreonam.
De volgende (waarvan de status in groen aangegeven) laatste-lijns-antibiotica zijn momenteel in deze regeling opgenomen en zijn te bestellen via het RIVM volgens de onderstaande SOP. Hieronder ziet u de actuele status:
| Antibiotica | Status | Bestelbaar | Datum bijgewerkt |
| Ampicilline-sulbactam | Niet op voorraad | Nee | 08-10-'24, 14.00 uur |
| Aztreonam | Op voorraad | Ja* | 05-12-'24, 17.00 uur |
| Cefiderocol | Niet via deze procedure te bestellen, maar rechtstreeks bij de distributeur voor Nederland (Alloga). Zij leveren de volgende werkdag mits voor 13:00 uur besteld. (klik hier voor de bijlage met details over het doen van een bestelling) | Ja, via distributeur | 11-04-'23, 14.00 uur |
*In principe wordt er voor Aztreonam 7 dagen en Ampicilline-sulbactam 10 dagen uitgeleverd. In de tussentijd kan de ziekenhuisapotheek de formele importprocedure opstarten.
De volgende laatste-lijns-antibiotica zijn in Nederland via de groothandel te bestellen, en over het algemeen binnen 24 uur leverbaar.
| Antibiotica |
| Ceftalozane-tazobactam |
| Ceftazidim-avibactam |
| Eravacycline |
| Linezolid |
| Tigecycline |
| Stap 1 | Het A-team[1] stelt vast dat er een patiënt is met een infectie met een bijzonder resistent micro-organisme (BRMO) waarvoor behandeling noodzakelijk is met een in Nederland moeilijk te verkrijgen reserve-antibioticum (ampicilline-sulbactam of aztreonam). Voor de algemene criteria waaraan moet worden voldaan, zie hieronder bijlage 1. Let op: als het om een niet geregistreerd middel (off-label) gaat (ampicilline-sulbactam), dient u een ondertekend informed consent van de patiënt te hebben. |
| Stap 2 |
De betrokken ziekenhuisapotheker vult het elektronisch formulier in (klik hier) EN neemt vervolgens telefonisch contact op met de dienstdoende arts-microbioloog van afdeling IDS (Centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en laboratorium Surveillance van het RIVM, tel. 088 – 689 7130) |
| Stap 3 | De aanvraag wordt direct beoordeeld. Na screenende controle wordt het middel door het RIVM-DVP (Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma’s van het RIVM) uitgegeven. Aan de ziekenhuisapotheker die de aanvraag doet wordt dit telefonisch of per e-mail teruggekoppeld door RIVM-IDS. |
| Stap 4 |
Levering vindt plaats aan de ziekenhuisapotheek van het aanvragende ziekenhuis (levertijd maximaal 3 uur). Toelichting bij stap 4: De producten zijn in de RIVM-DVP calamiteiten voorraad opgenomen. Zij regelen het transport hiervan, 24/7, dus ook buiten kantooruren. Wijziging voor Aztreonam per 18-1-2024 *Apothekers die aztreonam bestellen, hoeven per 18/1/2024 voor een vervolgkuur niet meer langereen bestelling op artsenverklaring met tussenkomst van de IGJ bij de leverancier te plaatsen, maar kunnen deze via de eerder afgesproken route (meermaals) bestellen bij DVP |
[1] Of vergelijkbaar multi-disciplinair team, bestaande uit ten minste een internist-infectioloog, een arts-microbioloog en een apotheker.
|
A B C D
NB:
|
Het ziekenhuis draagt zelf de kosten voor het geneesmiddel plus transportkosten en zal een factuur ontvangen voor de geleverde medicatie. De kosten voor het op voorraad houden van de medicatie wordt gedragen door het RIVM.
Voor het adviseren van reserve of laatste-lijns-antibiotica, is het van belang te weten of het micro-organisme gevoelig is voor het bepaalde antibioticum. De SWAB heeft in kaart gebracht welke academische centra gevoeligheidsbepalingen voor deze middelen goed kunnen uitvoeren, klik hier voor de meest recente versie van de tabel met versiedatum (dit staat linksboven). Verversen van de webpagina voor gebruik wordt aanbevolen. De tabel wordt met enige regelmaat bijgewerkt, maar het is mogelijk dat deze iets achterloopt op de praktijk. De tabel bestaat uit 8 kolommen waarin de 7 Nederlandse UMC's zijn opgenomen. Op uw pc, laptop, tablet en telefoon kunt u horizontaal schuiven/scrollen.
De Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid (SWAB) is in 1996 opgericht op initiatief van de Vereniging voor Infectieziekten, de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie en de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuisapothekers. De SWAB beoogt de kwaliteit van het antibioticagebruik in Nederland te optimaliseren teneinde een bijdrage te leveren aan de beheersing van resistentie-ontwikkeling en aan beperking van de kosten en andere negatieve effecten van antibioticagebruik.
Blijf op de hoogte →
In onze privacy statement leest u meer over ons cookiebeleid.